Człowiek uważa się za istotę górującą nad innymi stworzeniami – potrafi wznosić olbrzymie budowle, leczyć choroby, kontrolować siły przyrody lub badać odległe zakątki kosmosu. Są jednak organizmy, które opanowały sztukę, w której człowiek nigdy im nie dorówna – sztukę przetrwania.
Ekstremofile – to grupa organizmów, które charakteryzują się tym, że potrafią żyć (a nawet muszą) w warunkach znacznie odbiegających od tych, w których żyje człowiek. Niektóre świetnie sobie radzą w wysokiej lub niskiej temperaturze, w wysokim lub niskim pH, inne w bardzo dużym zasoleniu, jeszcze inne w środowisku beztlenowym.
Do niedawna wydawało się, że ludzki żołądek z racji bardzo niskiego pH jest zabójczy dla większości bakterii. Rzeczywiście, niewiele bakterii jest w stanie przeżyć w pH<3. Okazało się jednak, że bakteria Helicobacter pylori doskonale radzi sobie z życiem w tak niesprzyjających warunkach. Wytwarza ona substancje, które zobojętniają kwas zawarty w sokach żołądkowych, co umożliwia jej przeżycie, ale powoduje wiele chorób żołądka, m.in. chorobę wrzodową.
Jedną z metod niszczenia mikroorganizmów w wodzie jest jej gotowanie. Tymczasem, istnieje organizm, Pyrolobus fumarii, który w temperaturze 100°C nie dość, że nie ginie ale dopiero zaczyna się rozmnażać! Jego „ulubiona” temperatura to 106°C. Został on odkryty na w kominie hydrotermalnym w Oceanie Atlantyckim, gdzie oprócz skrajnej temperatury panuje ciśnienie 250 razy większe niż to, w którym żyje człowiek!
Kolejnym przykładem mikroorganizmu o oryginalnych upodobaniach mieszkaniowych jest Deinococcus radioduran (na zdjęciu) o odporności rodem z komiksu. Bakteria ta upodobała sobie życie w … wodzie chłodzącej reaktory jądrowe! Deinococcus spokojnie wytrzymuje dawkę 5000 Grejów (ilość energii promieniowania/kg masy ciała). Bakteria ta czuje się źle dopiero przy dawce ok. 15 000 Gy!!! Dla porównania średnia dawka promieniowania śmiertelna dla człowieka to około 10 Grejów. Dodatkowo jest odporna na wysokie temperatury, stężone kwasy oraz ekstremalnie niskie temperatury.
Tekst: Szymon Kłossowski
Galeria zdjęć
