Stacje edukacyjne EDUSCIENCE zarejestrowały tragiczne trzęsienie ziemi o magnitudzie 7.8, które wystąpiło w Nepalu w dniu 25 kwietnia 2015 roku.
Na rysunkach 1 i 2 zaprezentowano sejsmogramy ze stacji edukacyjnych w Morawczynie (EDU5) i Rozdrażewie (EDU6). Na pierwszym rysunku widać zarejestrowane dwa wstrząsy: główny o M7.8 z godziny 6:11 i wstrząs następczy o M6.7, który wystąpił około 40 minut później.
Rys. 1. Zapis wstrząsu głównego i silnego wstrząsu następczego z Nepalu z dnia 25 kwietnia 2015 roku na stacjach edukacyjnych monitoringu sejsmicznego EDUSCIENCE.
Warto zauważyć, że fale sejsmiczne dotarły do Polski po około 9 minutach od wystąpienia zjawiska. Co można odczytać na rysunku 2 ze zbliżeniem na fale P zarejestrowane na stacjach EDUSCIENCE. Fale P to podłużne fale sprężyste o średniej prędkości od 2 do 8 km/s w skorupie ziemskiej. Fale P pokonują drogę od ogniska trzęsienia ziemi na powierzchnię najszybciej ze wszystkich drgań wypromieniowanych ze źródła.
Rys. 2. Sejsmogram z zaznaczonymi wejściami fali P na stacjach edukacyjnych.
Epicentrum zjawiska wg USGS (Amerykańskiej Służby Geologicznej) znajdowało się około 80 kilometrów od stolicy Nepalu Katmandu. Lokalizacja wstrząsu głównego została zaznaczona na poglądowej mapie.
Rys. 3. Lokalizacja epicentrum wstrząsu głównego o M7.8. Źródło: Wikipedia, autor oryginału: Uwe Dedering, modyfikacja: Grzegorz Lizurek.
Było to najsilniejsze zjawisko sejsmiczne w tym kraju od 1934 roku, kiedy doszło do trzęsienia ziemi o magnitudzie 8. Trzęsienie ziemi 25 kwietnia 2015 roku wystąpiło u podnóża Himalajów na uskoku odwróconym, czyli ruch mas skalnych odbywał się w górę wzdłuż nachylenia płaszczyzny uskokowej. Aktywność sejsmiczna tego obszaru jest związana z kolizją dwóch płyt kontynentalnych: płyty indyjskiej i eurazjatyckiej. Skutkiem tej kolizji jest powstanie Himalajów oraz ich ciągłe wypiętrzanie. Względny ruch płyt w tym rejonie ma prędkość pomiędzy 4 a 5 centymetrów na rok. Granica płyt u podnóża Himalajów stanowi pas o dużej aktywności sejsmicznej. Najsilniejsze zjawiska w tym rejonie w ciągu ostatnich 100 lat zanotowano w 1934 roku w okolicy Bihar (M8.0), w 1905 roku w okolicy Kangra (M7.5) oraz w 2005 roku w Kaszmirze (M7.6). Dwa ostatnie były tragiczne w skutkach, powodując śmierć ponad 100 tysięcy ludzi oraz ponad milion pozbawiając domów. Najsilniejszym instrumentalnie zarejestrowanym trzęsieniem ziemi w rejonie Himalajów było zjawisko z dnia 15 sierpnia 1950 roku o magnitudzie 8.6 zlokalizowane w rejonie Assam we wschodnich Indiach.
Trzęsienie ziemi z 25 kwietnia 2015 roku zostało zarejestrowane przez stacje sejsmologiczne na całym świecie, w tym stacje należące do Polskiej Szerokopasmowej Sieci Sejsmologicznej (PLSN) prowadzonej przez IGF PAN. Przykład zapisu ze stacji PLSN znajduje się na rysunku 4.
Rys. 4. Zapis wstrząsu z 25 kwietnia 2015 roku, M7.8 na stacjach PLSN.
Tekst: dr Grzegorz Lizurek
Galeria zdjęć
