Oglądając zdjęcia, czy filmy przyrodnicze można zauważyć, że niektóre organizmy, żyjące w tych samych środowiskach, są do siebie niezwykle podobne. To podobieństwo nazywane jest konwergencją – od łacińskiego – convergere – zbierać się, upodabniać.

            Pojęcie konwergencji jest stosowane w wielu dziedzinach, jednak w biologii oznacza proces powstawania cech morfologicznie i funkcjonalnie podobnych, u organizmów odlegle od siebie spokrewnionych. Inaczej mówiąc jest to więc zbieżność cech mimo dalekiego pokrewieństwa organizmów.

            Zarówno morfologiczne, jak i funkcjonalne cechy organizmów powstają pod wpływem podobnych warunków życia, tj. np. odżywiania się podobnym typem pokarmu, czy posiadania podobnych wymagań lokomocyjnych. Źródłem konwergencji jest więc występowanie tych samych czynników doboru naturalnego wpływających na proces ewolucji różnych populacji.

            Przykładów konwergencji można szukać zarówno w świecie zwierząt, jak i roślin.

            Foki i pingwiny –  organizmy żyjące w tym samym środowisku – w wodzie – posiadają opływowe kształty ciała, napędowe kończyny tylne i sterujące przednie. Podobnie rzecz ma się z rekinami i delfinami czy jaszczurkami i płazami ogoniastymi.

           Wśród roślin również spotyka się przykłady konwergencji – np. wilczomlecze i kaktusy – żyjąc w gorącym i suchym środowisku wykształciły podobne cechy, m.in. pokrój, czyli kształt rośliny. Z kolei ciernie i kolce to wytwory tkanki okrywającej – skórki (epidermy), które rozwinęły się by zapobiec zjedzeniu przez roślinożerne zwierzęta.

            Struktury te wyewoluowały wielokrotnie zupełnie niezależnie od siebie.


Autor: Agnieszka Pociecha

Galeria zdjęć