W szkole podstawowej na pierwszym etapie kształcenia zakres monitoringu to raczej wytworzenie
nawyku obserwacji otaczającej przyrody w określonych porach dnia oraz zapamiętanie lub zanotowanie
najważniejszych zaobserwowanych zjawisk. Każde zdarzenie i obserwacja dokonywana przez ucznia
podlega jego subiektywnej ocenie i opisowi. Te niekiedy drobne wydarzenia, są początkiem informacji,
jaka może być przekazywana dalej przez pojedynczego lub grupę uczniów. Uczeń przekazując taką
informację musi w pierwszej kolejności dokonać jej oceny pod kątem zgodności z rzeczywistością,
aby można ją dalej rozpowszechniać. Ważnym elementem w takim procesie jest nie tylko wytworzenie
u siebie nawyku sprawdzania informacji przed jej dalszym przekazywaniem, ale także odpowiedzialności
za to, że informacja o zdarzeniu powinna być często przekazana niezwłocznie lub w ściśle określonym
przedziale czasowym bądź w miarę systematycznie.
Zakres tych obserwacji powinien się opierać o typowe zdarzenia i fakty w przyrodzie związane między
innymi z porami roku, łatwe do zdefiniowania, ale i charakterystyczne dla danego rejonu kraju.
Możliwość obejrzenia rozkładu tych samych zdarzeń lub faktów na mapie Polski pozwoli uczniowi na
własną ocenę różnic w środowisku jego miejsca zamieszkania lub bezpośredniego otoczenia.
Elementami dla takiego monitoringu winno być codzienne określenie w tej samej porze dnia
podstawowych warunków meteorologicznych:
- zachmurzenie – w trzech kategoriach: dzień słoneczny, całkowicie pochmurny bądź mieszany,
- wiatr – stwierdzenie występowania lub braku wiatru, a w przypadku występowania wiatru określenie czy jest silny czy słaby,
- opady atmosferyczne – w dwóch kategoriach: stwierdzenie występowania lub braku opadów atmosferycznych oraz dodatkowo określenie, czy jest to deszcz czy śnieg,
- czy wystąpiły w ostatniej dobie burze lub pioruny,
- czy zbiornik wodny (jeśli znajduje się w danej miejscowości) pokryty jest lodem.
Obserwacje powinny również nawiązywać do elementów otaczającej przyrody żywej:
- zanotowanie przylotu lub odlotu bądź przelotów bocianów,
- pojawienie się pierwszych kwiatów (forsycji, kasztanowca i bzu),
- pojawienie się żółtych liści na brzozach i ich całkowite opadnięcie,
- zanotowanie okresu opadania kasztanów i żołędzi.
