Eduscience

 

Fot. 1. Kora
Eucalyptus deglupta autor: amelia,
źródło: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Eucalyptus_deglupta-base.jpg
dostęp z dnia 21.01.2013

Rośliny we wszystkich kolorach tęczy – jednocześnie…czy to możliwe?

Ewa Zaraś-Januszkiewicz

Roślina we wszystkich kolorach tęczy…jednocześnie. Czy jest to możliwe? Okazuje się, że jak najbardziej.

Bez ingerencji człowieka, bez dodawania barwników czy zastosowania jakiś skomplikowanych zabiegów agrotechnicznych lub biotechnologicznych. Taką kolorową rośliną jest jeden z gatunków eukaliptusa – Eucalyptus deglupta. Roślina w naturze występuje na obszarze Cotabato Mindanao oraz innych wysp Filipin oraz Indonezji i Papui. Z rejonu naturalnego zasięgu roślina została wyprowadzona, a następnie introdukowana (czyli sztucznie sadzona poza zasięgiem naturalnego występowania) w miejscach o podobnych warunkach klimatycznych, np. w 1918 roku na wyspie Baguio Luzon, w 1948 roku w Nowej Gwinei, w 1958 roku w krajach takich jak Wybrzeże Kości Słoniowej i Wyspy Salomona, w 1961 roku w Kongo, aw 1967 roku na Sri Lance. Inne miejsca, w które roślina została wprowadzona to: Brazylia, Kostaryka, Wybrzeże Kości Słoniowej, Kuba, Fidżi, Honduras, Malezja, Puerto Rico, Samoa, Tajwan, Chiny. Warunki siedliskowe, umożliwiające wprowadzenie tego eukaliptusa to: wysokość obszaru nad poziomem morza w granicach 0–1800 m n.p.m., średnia roczna temperatura:3–23°C, średnie roczne opady 2500–5000 mm.

Jest to ogromne, wiecznie zielone drzewo dorastające do wysokości 60 (a nawet 75) m. Jego cechą charakterystyczną jest niezwykły pień – smukły, pozbawiony bocznych konarów nawet do 70% jego wysokości. Pień okazały jest również pod względem grubości – osiąga maksymalnie około 2,5 m średnicy, bardzo często jest malowniczo rozrośnięty – towarzyszą mu 3–4-metrowej wysokości przypory, przypominające kształtem stateczniki rakiety. Pień jest pokryty niezwykłą korą. Jest ona gładka z lekką tendencją do złuszczania się. Barwa kory przypomina tęczę – żółta, brązowa, fioletowa, błękitna, ruda, czekoladowa, pomarańczowa i zielona – jednocześnie.[fot. 1]

Liście jajowate do lekko spiczastych, dorastają do maksymalnie 10 cm długości. Kwiaty zebrane są w luźne kwiatostany barwy kremowej z jasnożółtymi pręcikami. Najczęściej rozwijają się co około 2 lata. [fot. 2]

Drzewa rosną zazwyczaj szybko. Z tego względu eukaliptus ten jest często uprawiany na plantacjach papierowych. W wieku 25 lat, drzewa osiągnąć średnią wysokość 42 m. Oprócz wykorzystania eukaliptusów w przemyśle celulozowym ich drewno służyć może za opał, choć jego kaloryczność nie jest wysoka. Drewno jest też wykorzystywane do produkcji mebli, podłóg, łodzi, forniru i sklejki.

Eucalyptus deglupta jest również stosowany jako drzewo ozdobne i jednocześnie gatunek antyerozyjny i rekultywacyjny na obszarach osuwiskowych i po aktywności wulkanicznej.

Nie tylko eukaliptusy mają wszystkie kolory tęczy. Niezwykle popularne w ostatnim czasie róże to właśnie róże tęczowe, które są dostępne w kwieciarniach na całym świecie. [fot. 3]

Teoretycznie róże te są całkowicie naturalne, a nie jak by się mogło wydawać na pierwszy rzut oka, sztuczne czy zafarbowane specjalnym barwnikiem florystycznym w sprayu. Okazuje się, że jest możliwe wyhodowanie róż, których każdy płatek jest innego koloru i razem dają efekt tęczy. Eksperyment taki przeprowadził, a w efekcie technologię otrzymania wielobarwnego kwiatu opatentował, Holender Peter van de Werben. Jego eksperyment polegał na tym, że wszczepił różne kolory barwników w różne miejsca na szypułce kwiatu. Kwiat zaabsorbował barwniki, a potem w częściowo „naturalny” sposób tak je rozdysponował, że w zasadzie każdy płatek korony pobrał inny kolor. Róże noszą nazwę Happy Roses i pochodzą z gospodarstwa F. J. Zanderbergen & Zn.  Z ogrodniczego punku są to w róże odmiany ‘Vendela’.

Gdyby jednak poszukać w naszej rodzimej florze, to okazałoby się, że rośliny w pewnym sensie tęczowe też pojawiają się. Przykładem takiej właśnie rośliny jest pszeniec gajowy (Melampyrum nemorosum) roślina należąca do niezwykłej rodziny zarazowatych (Orobanchaceae), do której należą pasożyty i półpasożyty. W Polsce jest gatunkiem pospolitym na całym niżu i w górach. Jest półpasożytem, za pomocą ssawek pobiera od innych roślin wodę i sole mineralne. Charakteryzuje się wzniesioną łodygą, o wysokości 15–70 cm. W dolnej części jest dwurzędowo, naprzemiennie owłosiona. Charakterystyczną cechą jest często spotykane fioletowe wybarwienie górnych przysadek liściowych, czasami przysadki są białe. Ogonki liściowe pokryte krótkimi i długimi włoskami. Kwiaty wyrastają pojedynczo w kątach przysadek, tworząc luźne i jednostronne grono. Złocistożółta korona z pomarańczowym wybarwieniem na szczycie ma długość 1,5–2 cm. Czerwonobrunatna rurka korony jest gęsto owłosiona włoskami o długości ponad 0,5 mm [fot. 4]  Kwitnie od lipca do września, kwiaty zapylane są przez owady o długim aparacie gębowym. Nasiona roznoszone są przez mrówki (myrmekochoria)! Uwaga – mimo swego piękna – roślina trująca: ziele zawiera aukubinę (aczkolwiek aukubina w odpowiednio przygotowanych preparatach ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwzapalne i antyhepatoksyczne – działa osłaniająco na wątrobę).

Galeria zdjęć

1 komentarz

Administrator Błajet

12 maja 2014, 9:41

Prześliczne jest to wszystko

Dodaj komentarz

Zielone wtorki z Scientix - seria webinariów

Serdecznie zapraszamy do udziału w webinariach cyklu „Zielone Wtorki z Scientix”. Co dwa-trzy tygodnie (we wtorki o godzinie 17.00) zaprosimy Państwa na spotkania online wokół tematów środowiskowych. Poprowadzą je pracownicy Instytutu Geofizyki…

Czytaj więcej

Dołącz do projektu polarnego dla szkół

Drodzy Nauczyciele, mamy dla Was i dla Waszych szkół kolejną projektową propozycję Projekt EDU-ARCTIC2 oferuje ciekawe pakiety, z którymi uczniowie mogą pracować samodzielnie lub pod Waszym okiem, a także webinaria polarne i filmy 360 stopni…

Czytaj więcej