Motyw trzęsienia ziemi w grze komputerowej - Artykuły naukowe

Wcielając się w bohatera gry „Assasin's Creed” Shaya Patricka Cormaca, można przeżyć jedno z najbardziej tragicznych trzęsień ziemi w Europie. Wydarzyło się ono 1 listopada 1755 roku, miało magnitudę 8,7. Przyczyną tej tragedii w grze komputerowej jest odnalezienie i zabranie przez bohatera artefaktu ukrytego w Klasztorze Karmelitów w Lizbonie. Wizję trzęsienia według twórców gry można obejrzeć tu.

Naukowe źródła milczą odnośnie tego, aby to trzęsienie ziemi zostało wywołane w zaprezentowany w grze sposób. Naukowcy tłumaczą wystąpienie tego zjawiska tektoniką regionu: W tym obszarze nieopodal wybrzeża Portugalii na granicy płyty afrykańskiej i euroazjatyckiej występuje tzw. kompresyjny reżim tektoniczny, czyli płyty są tam ściskane, mimo że jest to fragment dużej struktury tektonicznej nazwanej uskokiem transformacyjnym Azory–Gibraltar. Średnia prędkość z jaką na siebie naciskają te płyty to 4 mm na rok. Takie ciągłe ściskanie po pewnym czasie powoduje nagromadzenie dużej ilości energii sprężystej, która zostaje uwolniona w wyniku trzęsienia ziemi, czyli gwałtownego ruchu dwóch mas skalnych po płaszczyźnie uskokowej, będącej swego rodzaju pęknięciem. Hipocentrum wstrząsu znajdowało się około 200 kilometrów od wybrzeża pod dnem oceanu. Efektem takiego zjawiska są drgania gruntu, które mogły trwać w Lizbonie od trzech do sześciu minut, powodując powstanie pęknięć gruntu o szerokości do 5 metrów w centrum miasta. Ponadto efektem trzęsienia było tsunami, które objęło cały Ocean Atlantycki – jego fale dotarły m.in. do Ameryki Północnej, Ameryki Południowej, Afryki oraz oczywiście do Europy, gdzie również poczyniły spore straty. Animacja propagacji fal tsunami można zobaczyć pod tym linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=_TrTZYfMYhI).

Lizbońskie trzęsienie ziemi było jednym z najbardziej śmiercionośnych w historii ludzkości. W samej Lizbonie liczba ofiar wahała się pomiędzy 10 a 40 tysięcy ludzi, wszystkich ofiar w Portugalii, Hiszpanii i północnej Afryce było do 100 tysięcy. Ponadto około 85% budynków w mieście zostało zniszczonych. Jednym z powodów dużej liczby ofiar było zachowanie ludzi, którzy przeżyli zawalenie budynków po wstrząsach. Większość ocalałych skierowała się w rejon wybrzeża i portu, gdzie nie było zabudowań. Zobaczyli oni jak morze cofa się, odsłaniając wraki statków oraz zatopione towary. Około 40 minut po wystąpieniu wstrząsów do Lizbony dotarły fale tsunami, zatapiając port oraz znaczną część niżej położonych części miasta. W części miasta nie dotkniętej tsunami w międzyczasie wybuchły pożary, które trwały przez następne 5 dni.

Wyobrażenie o rozmiarach tragedii mogą dać ilustracje w galerii oraz krótki film zawierający wizje artystyczne tego jak wyglądało miasto przed w trakcie i po tragedii: http://youtu.be/6mXRAfCE7ck

Efekty wywołane przez tą tragedię miały nie tylko konsekwencje w postaci bezpośrednich zniszczeń, ale także wpływ na wydarzenia polityczne w tym zakłócenie kolonialnych ambicji Portugalii oraz rozwój filozofii epoki Oświecenia. Ponadto było pierwszym trzęsieniem ziemi w dziejach badanym w sposób naukowy, co wpłynęło na powstanie współczesnej sejsmologii i inżynierii sejsmicznej.

Wybrzeże Portugalii nadal jest narażone na silne trzęsienia ziemi. Według obliczeń sejsmologów średnio raz na 300 do 1500 lat może się w tym rejonie wydarzyć podobny kataklizm. Nic jednak nie wiadomo o tym, aby zakon Asasynów, którego nazwa znajduje się w tytule gry, miał z tym coś wspólnego.

Zakon Asasynów to tajemny zakon, założony przez Hasana bin Sabbaha w XI wieku. Członków Zakonu uczono jak zabić człowieka, używając trucizny lub sztyletu, ponadto uczono ich wielu języków, założeń wszystkich ówczesnych większych religiach, a także stylu ubierania i manier kupców, mnichów i żołnierzy. W ten sposób Asasyn mógł udawać każdego, od zręcznego kupca do sufickiego mistyka, chrześcijanina albo zwykłego żołnierza. Zakon w swoich założeniach miał mieć wpływ na istotne wydarzenia oraz politykę możnych świata w celu utrzymania organizacji w stanie ciągłej prosperity.

Tekst: dr Grzegorz Lizurek

Źródła:

N Zitellini, L. A. Mendes, D. Cordoba, J. Danobeitia, R. Nicolich, G. Pellis,A. Ribeiro, R. Sartori, L. Torelli, R.Bartolome, G Bortoluzzi, A. Calafato, FCarrilho, L. Casoni, Echierici, C. Corela, A.Correggiari,B. Delia Vedova, E. Gracia, PJornet, M. Landuzzi, M. Ligi,A. Magagnoli, G Marozzi, L. Matias, D. Penitenti, P Rodriguez, M. Rovere, PTerrinha, L. Vigliotti and A. Zahinos Ruiz, Source of 1755 Lisbon Earthquake and Tsunami Investigated Eos, Vol. 82, No. 26, June 26, 2001

http://en.wikipedia.org/wiki/1755_Lisbon_earthquake

http://nisee.berkeley.edu/lisbon/

http://www.sms-tsunami-warning.com/pages/tsunami-portugal-1755#.VH3SWIUWVyA

http://zakon-ac.info/artykuly-a-46-Zakon-Asasynow