„Pancake ice” w dosłownym tłumaczeniu oznacza lodowe naleśniki. Takie struktury tworzą się podczas zamarzania wody morskiej, niekiedy także rzecznej.

Proces tworzenia się lodu z wody morskiej różni się od procesu zamarzania wody słodkiej. Ze względu na zawartość rozpuszczonych związków chemicznych sprawiających, że woda morska jest słona, temperatura zamarzania wody morskiej może być obniżona nawet do około –1,8°C! Im wyższe zasolenie morza, tym niższa temperatura, w której powstaje lód.

Proces zamarzania wody przebiega w kilku etapach. Najpierw, w wyniku ochłodzenia powierzchniowej warstwy morza, powstają pojedyncze, bezładnie rozmieszczone kryształy lodu, zwane śryżem. Są one spychane przez wiatr i fale i łączą się, tworząc tzw. pancake ice, czyli koliste kawałki lodu o różnej wielkości. Kształtem przypominają one naleśniki, czyli po angielsku pancakes, i stąd się wzięła ich nazwa. Na koniec, z połączonych kawałków pancake ice powstaje zwarty lód jednoroczny, a następnie wieloletni.

Lody –  jednoroczny i wieloletni – różnią się zarówno właściwościami fizycznymi, jak i organizmami, które je zasiedlają. Starzejący się lód traci solankę uwięzioną pomiędzy kryształami, więc jest mniej zasolony, tworzy też więcej różnorodnych struktur pod powierzchnią wody. Jest też skolonizowany przez inne gatunki fauny lodowej, czyli zwierząt będących częścią ekosystemu związanego z lodem.

Krążki lodowe powstają niekiedy na rzekach. Lodowe płytki lub płyty lodu są różnej wielkości – przeważnie od 30 cm do 3 m średnicy, mają nieco uniesione brzegi, zaokrąglają się w wyniku uderzania o siebie wzajemnie, na oceanie wskutek falowania, w rzece – wskutek płynięcia wody z jej nurtem. Tak więc lodowe krążki można czasami zaobserwować także w Polsce, na rzekach jednak to niecodzienny widok. Oprócz mrozu muszą jeszcze być spełnione inne warunki.

Tekst: dr Agata Weydmann

Źródła:

ARKTYKA EUROPEJSKA – morski przewodnik użytkownika. Instytut Oceanologii PAN, Sopot 2012.

Galeria zdjęć