Obecność Księżyca na naszym niebie jest tak oczywista, że prawie zapominamy, jak gwałtowne i dramatyczne były początki jego istnienia.

Księżyc to naturalny satelita Ziemi o masie równej około 1/100 masy naszej planety i czterokrotnie od niej mniejszy (jego średnica wynosi około 3400 km). W efekcie jego przyciąganie grawitacyjne jest sześciokrotnie słabsze od ziemskiego. Oznacza to, że człowiek ważący na Ziemi 60 kg, stąpając po Srebrnym Globie, czułby się jakby ważył zaledwie 10 kg. Księżyc jest oddalony od nas średnio o 384 000 km. To drugi po Słońcu najjaśniejszy obiekt na niebie. Jego jasna strona nagrzewa się do 120˚C, natomiast po ciemnej temperatura spada do -230˚C.

Według aktualnych danych nasz naturalny satelita powstał około 4,5 miliarda lat temu, to znaczy 30-50 milionów lat po uformowaniu się Układu Słonecznego. Za przyczynę powstania uważa się uderzenie w naszą planetę obiektu wielkości Marsa. Ciało to zostało nazwane przez naukowców Theą (w mitologii greckiej Thea była jedną z Tytanid, matką bogini Księżyca – Selene, bogini Świtu – Eos i boga Słońca – Heliosa). Przypuszcza się, że Thea zderzyła się z naszą planetą nie centralnie, a pod pewnym kątem, w efekcie czego w przestrzeń okołoziemską zostały wyrzucone ogromne ilości materii. Część z nich spadła na powierzchnię planety, ale lżejsze, uboższe w żelazo fragmenty płaszcza utworzyły pierścień. Ten z kolei w wyniku grawitacyjnego zagęszczania (akreacji) zaczął tworzyć nowe ciało niebieskie – Księżyc.

Teoria wielkiego zderzenia znajduje poparcie w próbkach skalnych, które zostały przywiezione na Ziemię w czasie misji Apollo. Uważa się, że gdyby nie ta kolizja, to obecnie nasza planeta nie byłaby tak pochylona w stosunku do płaszczyzny orbity i nie występowałoby tym samym zjawisko pór roku.

Tekst: Piotr Olejniczak

Instytut Nauk Geologicznych PAN

Źródła:

Harald Lesch, Jörn Müller, „Nasz Wszechświat - O gwiazdach, planetach i czarnych dziurach" www.astro.ia.uz.zgora.pl

www.odkrywcy.pl

www.nasa.gov

www.wikipedia.org

Galeria zdjęć