Burza w górach potrafi zaskoczyć. Warto wiedzieć, co robić, kiedy niestety zastanie nas na szlaku.

Przede wszystkim w razie stwierdzenia symptomów nadchodzącej burzy należy jak najszybciej, ale bez paniki, opuścić szczytowe partie gór i grań – najkorzystniejszy do schodzenia jest stok zawietrzny. Jeśli znajdujemy się w pobliżu miejsc ze sztucznymi zabezpieczeniami – łańcuchami, klamrami, drabinkami – trzeba się jak najszybciej od nich oddalić. Należy także odrzucić od siebie metalowe przedmioty, jeżeli mamy ich przy sobie dużo. Niebezpieczne są brzegi akwenów wodnych i strumieni, żleby, którymi w czasie intensywnego opadu płynie woda, nie wolno chować się pod wysokimi pojedynczymi drzewami i wystającymi skałami (bardzo niebezpieczne są odłupywane przez pioruny szczapy drewna lub konary), nie układać się w pozycji leżącej, nie opierać się o skały, ani nie chować się bezpośrednio pod skałami – TOPR zaleca, aby oddalić się na co najmniej 1 m od skały przynajmniej i na 3 m poniżej niej. Kiedy burza już nadejdzie, należy przerwać schodzenie, stopy najlepiej postawić blisko siebie i skulić się w tzw. pozycji embrionalnej, czyli kucnąć, obejmując kolana ramionami, przy tym najlepiej odizolować się od podłoża np. siadając lub kucając na plecaku. Jeśli wędrujemy w grupie, nie trzymać się za ręce, rozproszyć grupę – w razie uderzenia pioruna poszczególni uczestnicy mogą sobie nawzajem pomóc. W miarę bezpiecznie możemy się czuć w lesie o równomiernej gęstości i wysokości drzew, zupełnie bezpiecznie – w odgromionym budynku, ale w szałasie pasterskim – nie.

Dobrym zwyczajem jest sprawdzenie pogody na nadchodzący dzień, wyjście w góry jak najwcześniej, nawet skoro świt, aby w połowie dnia, kiedy ryzyko występowania burz jest największe, zaczynać już schodzić. Oczywiście, bez względu na pogodę o poranku, należy mieć przy sobie kurtkę od deszczu, ciepłą odzież, jedzenie i picie oraz apteczkę, wyposażoną w materiały opatrunkowe, bandaże i folię NRC (termiczną), służącą do zabezpieczenia organizmu przed wychłodzeniem. Na wycieczkę górską należy zabrać dobrze naładowany telefon i zabezpieczyć go przed deszczem. W czasie burzy telefon powinien być wyłączony.

W czasie wędrówki górskiej powinniśmy prowadzić obserwacje przyrody – sprawdzać skąd wieje wiatr, zwracać uwagę na rodzaje chmur, zwiastujących pogodę (patrz tabela niżej), a przede wszystkim na odgłosy burzy. Jeżeli usłyszymy grzmot i zobaczymy błyskawicę można obliczyć orientacyjną odległość uderzenia pioruna. Zakładamy, że błyskawicę obserwujemy w momencie jej wystąpienia (ze względu na ogromną prędkość rozchodzenia się światła w powietrzu i niewielką odległość punktu naszego położenia od miejsca wystąpienia błysku). Natomiast prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu to około 340 m/s. Liczba sekund między błyskiem a grzmotem pomnożona przez 340 m daje nam odległość od uderzenia pioruna. Inaczej licząc, burza oddalona jest o ok. 1 km, jeżeli między błyskiem a grzmotem upłynęły 3 s.

Jeżeli w czasie ucieczki przed burzą, zeszliśmy ze szlaku, po burzy należy wrócić do miejsca, w którym ostatni raz go widzieliśmy, dokładnie tą samą drogą, a w przypadku zgubienia szlaku, należy podążać szerszymi ścieżkami, drogami leśnymi lub wzdłuż potoków, nie rozdzielać grupy. Jeśli całkowicie się zgubimy – należy znaleźć punkt charakterystyczny – słupek graniczny, tyczkę na szlaku, ambonę leśną i zadzwonić do GOPR (601 100 300) lub pod telefon powiadamiania ratunkowego (112), a po wezwaniu pomocy, stosować się do zaleceń ratownika przyjmującego zgłoszenie. Jeśli zostanie wysłana pomoc, należy oczekiwać na ratunek, nie ruszając się z miejsca.

Warto też zapamiętać, że wołanie o pomoc w górach sygnalizuje się dźwiękiem lub światłem: sygnały sześć razy na minutę co 10 sekund, minuta przerwy i od początku – odpowiedź o zrozumieniu ww. sygnału, to taki sam sygnał tylko 3 razy na minutę, po czym 1 minuta przerwy. W przypadku używania helikoptera w celach ratunkowych – jeśli ktoś potrzebuje pomocy powinno się stanąć w pozycji wyprostowanej, z uniesionymi do góry rękami – a sylwetka powinna tworzyć literę 'Y' (Yes). Gdy pomoc jest niepotrzebna, jedną rękę unosi się do góry, drugą pozostawia spuszczoną wzdłuż tułowia.

Wybierając się w góry, warto zapoznać się z informacjami zawartymi w poniżej zamieszczonej tabeli, dotyczącymi oznak dobrej i złej pogody.

Źródła:

Śledzińska J., Wielocha A. [red.], 2011, Wybieram wędrowanie. Poradnik młodego turysty, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa

http://projektgory.pl

http://www.wgorach.com

http://www.tatry.info

http://www.gorskiswiat.pl

http://www.topr.pl/akademia-g%C3%B3rska/burze - https://vimeo.com/13832580

Galeria zdjęć