Postrzeganie odbicia lustrzanego wśród zwierząt nie jako drugiego osobnika, ale jako odbicia własnego ciała, nie jest zbyt powszechne.
Od kilku dziesięcioleci prowadzone są badania różnych gatunków zwierząt dotyczące tego, czy zdają sobie one sprawę z własnych procesów psychicznych, czyli inaczej mówiąc, czy posiadają świadomość siebie. Jednym z testów, które muszą zdać zwierzęta jest tzw. test lustra, polegający na dowiedzeniu, że rozpoznają swoje odbicie w lustrze lub na nagraniu.
Przykładowo dzieci zaczynają rozpoznawać siebie w lustrze dopiero około drugiego roku życia – sprawdzono to za pomocą testu, w którym maluchom robiono kolorową plamę na czole lub policzku. Test wypadał pozytywnie, kiedy dziecko patrząc w lustro, próbowało dotknąć plamy lub ją zetrzeć ze swojej buzi.
Wśród zwierząt taką umiejętność posiadają wszystkie małpy człekokształtne, słonie, orki, delfiny, a z gromady ptaków – sroki.
Sroki również przeszły pozytywnie test lustra. Jaskrawe, okrągłe naklejki były umieszczane na ich podgardlu tak, aby mogły je dostrzec dopiero w odbiciu lustrzanym. Wynik był jednoznaczny – sroki po wstawieniu lustra do woliery próbowały „oczyścić” pióra z naklejki, a więc rozumiały, że widzą własne odbicie w lustrze a nie inną srokę.
Rozpoznawanie się w lustrze przypisuje się zwierzętom bardzo inteligentnym.
Inteligencji nie brakuje między innymi świniom. Z badań wynika, że świnie potrafią nauczyć się wykorzystywać odbicie lustrzane, aby zlokalizować pokarm w labiryncie, potrzebują jedynie trochę czasu, aby nauczyć się, jak działa lustro.
Podczas badań na świniach w celu utrudnienia zadania uruchomiono wentylator, który rozpraszał zapach jedzenia, by uniemożliwić świniom odnalezienia go za pomocą węchu (świnie mają doskonały zmysł węchu). Po wejściu do labiryntu, pierwszą rzecz, jaką widziało zwierzę, było odbicie w lustrze miski z jedzeniem. Świnie, które widziały lustro po raz pierwszy, próbowały dostać się do pojemnika „w lustrze” lub kopać za lustrem. Te bardziej doświadczone, podchodziły do lustra, następnie orientując się, że jest to tylko odbicie, szły we właściwym kierunku i bez problemu znajdowały miskę. Badając zachowanie świń, naukowcy odkryli, że im więcej czasu zwierzęta spędzają w pomieszczeniach z lustrem, tym lepiej sobie radzą w tego typu zadaniach.
Nie stwierdzono jednoznacznie, czy świnie rozpoznają się w lustrze (przyklejenie im do ciała różnych elementów w kontekście trybu życia jaki prowadzą, nie robi na nich większego wrażenia), udowodniono jednak, że potrafią analizować odbicie w lustrze i wykorzystywać informacje, które z tego odbicia otrzymują.
Należy tylko czekać na kolejne doniesienia, o innych umiejętnościach, które do tej pory przypisywaliśmy jedynie ludziom, a mają je inne zwierzęta.
Tekst: Liliana Keslinka-Nawrot
Na podstawie:
Prior et al. Mirror-Induced Behavior in the Magpie (Pica pica): Evidence of Self-Recognition.2008. PLoS Biology; 6 (8)
D. M. Broom, H. Sena, K. L. Moynihan. Pigs learn what a mirror image represents and use it to obtain information.2009. Animal Behaviour , Vol. 78 (5): 1037–1041
Galeria zdjęć
