Pierwszego kwietnia 2014 o godz. 23:46 (UTC), czyli w Polsce już drugiego kwietnia o 1:46 doszło do silnego trzęsienia ziemi u wybrzeża Chile. Magnituda wstrząsu wynosiła 8,2 w otwartej skali magnitudy momentu sejsmicznego – według USGS (United States Geological Survey) i EMSC (European-Mediterranean Seismological Centre).
Ognisko trzęsienia ziemi znajdowało się na głębokości 20 km pod powierzchnią ziemi w strefie subdukcji na granicy płyt Nazca i południowoamerykańskiej, gdzie oceaniczna płyta Nazca zagłębia się pod płytę kontynentalną. Rejon ten charakteryzuje się bardzo dużą aktywnością sejsmiczną, która skutkuje bardzo silnymi trzęsieniami ziemi, m.in. w tej strefie ciągnącej się wzdłuż całego wybrzeża Ameryki Południowej w 1960 roku doszło do najsilniejszego trzęsienia ziemi kiedykolwiek zarejestrowanego instrumentalnie o magnitudzie 9,5. Ostatnie bardzo silne zjawisko sejsmiczne w tym regionie wystąpiło w 2010 roku i miało magnitudę 8,8. Wymienione zjawiska wystąpiły w różnych fragmentach strefy subdukcji, lecz charakteryzował je podobny mechanizm ogniskowy będący uskokiem odwróconym. W rejonie dzisiejszego zjawiska ostatnie tak silne wstrząsy były raportowane w kronikach historycznych pod koniec XIX wieku (w 1868 i 1877 roku, oba o M 8,8). Na obszarze epicentralnym wstrząsu z 1 kwietnia 2014 roku – w ciągu dwóch tygodni – od 16 marca do 1 kwietnia zaobserwowano 4 wstrząsy o magnitudzie powyżej 6, ponad 60 zjawisk o M>4 i około 40 wstrząsów o M>5.
Obszar tego fragmentu strefy subdukcji, na którym doszło do rozrywu i w jego efekcie do trzęsienia ziemi, znajdował się w rejonie tzw. luki sejsmicznej Iquique. Ponieważ w tym miejscu od dawna nie doszło do silnego wstrząsu, ta część strefy subdukcji długo gromadziła energię sprężystą powstającą wskutek ruchu płyt litosfery. Średnia prędkość ruchu płyt w strefie subdukcji między płytą Nazca a płytą południowoamerykańską wynosi około 7 cm na rok. Deformacja powierzchni kontynentu spowodowana ruchem płyt litosfery odbywająca się od wielu milionów lat uwidacznia się w postaci Andów oraz Rowu Atakamskiego u wybrzeży Ameryki Południowej. Obecnie ciągłe zagłębianie się płyty oceanicznej (Nazca) pod płytę kontynentalną (południowoamerykańską) powoduje dalsze wypiętrzanie Andów, któremu towarzyszą wstrząsy sejsmiczne.
Zjawisko z 1 kwietnia zostało zarejestrowane na całym świecie, również przez stacje sejsmologiczne w Polsce.
Przykładowe zapisy drgań ze stacji Polskiej Szerokopasmowej Sieci Sejsmologicznej znajdują się na rysunku.
Tekst: dr Grzegorz Lizurek
Galeria zdjęć
