Jak długo mogę się dziś opalać? To pytanie zadajemy sobie szczególnie w bardzo słoneczne dni. Czy możliwe jest wyznaczenie czasu opalania, w którym naszemu organizmowi dostarczymy dawkę promieniowania potrzebną do wytworzenia witaminy D3, a jednocześnie nie narazimy się na poparzenie słoneczne (tzw. rumień)? Tak! Naukowcy z Zakładu Fizyki Atmosfery Instytut Geofizyki PAN opracowali scenariusz pobytu na wolnym powietrzu.
Podstawowym i naturalnym źródłem witaminy D3 dla człowieka jest naświetlenie skóry promieniowaniem słonecznym w okresie dużej intensywności promieniowania w zakresie UV-B, co ma miejsce w ciepłej porze roku w godzinach około południowych. Obecny styl życia sprzyjający ograniczonej aktywności na świeżym powietrzu, przeświadczenia o szkodliwości ekspozycji na promieniowania UV w związku z „dziurą” ozonową, która faktycznie istnieje tylko wiosną nad Antarktydą, oraz zalecenia dermatologów dotyczące całkowitej ochrony przed insolacją słoneczną w celu uniknięcia ryzyka powstania raka skóry, przyczyniają się do powszechnego niedoboru witaminy D3 w organizmie.
Jeszcze do niedawna wydawało się, że do uzyskania właściwego poziomu witaminy D3 wystarczy kilkuminutowa ekspozycja twarzy lub rąk na promieniowanie słoneczne np. w trakcie porannej (lub popołudniowej) podróży do pracy i z pracy. Jednak analiza krwi przedstawicieli plemion koczowniczych Hadza i Masajów zamieszkujących Afrykę równikową wykazała, że pożądana dawka witaminy D3 jest dużo wyższa, a do jej wytworzenia w organizmie potrzeba znacznie dłuższego czasu. Ponadto, tylko młode osoby (ok. 20 lat) mogą uzyskać optymalną dawkę witaminy w sposób naturalny. Uzyskanie właściwej dawki witaminalnej ze Słońca przez starsze osoby (60+ ) jest praktycznie niemożliwe i nawet latem powinny one stosować doustną suplementację witaminy D3.
Aby uzyskać dawkę witaminy D3 równoważną 2000 IU witaminy D3 przyjmowanej doustnie należy odsłonić około 1/3 powierzchni ciała. Ubranie może się np. składać z t-shirta i krótkich spodni. Twarz powinna być odsłonięta, ale oczy zakryte okularami przeciwsłonecznymi. Taki ubiór jest optymalny, bowiem zwiększenie naświetlanej pow. ciała (np. zdjęcie t-shirta) nie zwiększa produkcji witaminy D3 w organizmie. Czas przebywania na wolnym powietrzu potrzebny do wytworzenia odpowiedniej dawki witaminy D bez narażenia się na wystąpienie rumienia zależy od wysokości indeksu promieniowania UV oraz fototypu skóry danej osoby (więcej o fototypach znajdziesz tutaj).
Naukowcy z Zakładu Fizyki Atmosfery Instytutu Geofizyki PAN zaproponowali scenariusz pobytu na wolnym powietrzu w celu uzyskania odpowiedniego poziomu witaminy D3 w oparciu o teoretycznie wyznaczone dzienne dawki witaminalne uzyskiwane przez praprzodków współczesnego człowieka (plemię Hadza) w trakcie typowej ich aktywności. W celu opracowania takiego scenariusza konieczne jest łączne modelowanie promieniowania UV przy powierzchni gruntu i wpływu indywidualnego stylu życia na dawki UV uzyskane w czasie pobytu na wolnym powietrzu. Opracowano scenariusze pobytu na wolnym powietrzu dla dwóch najbardziej popularnych fototypów skóry (II i III). Scenariusze są dostępne dla całej Polski – dla każdego powiatu oddzielnie. Sprawdź, jak długo możesz się dziś opalać.
Pamiętajmy, że po czasie określonym według scenariusza należy stosować fotoprotekcje według wskazówek zamieszczonych w rozdziale „Zdrowe opalanie, czyli jakie”.
Opracowano na podstawie tekstu Jakuba Guzikowskiego.
