Biały śnieg i niebieskie lodowce
Śnieg, który obserwujemy zimą za oknem, czy to w Polsce czy na Spitsbergenie, wszędzie jest taki sam czyli biały. Dlaczego więc lodowce są niebieskie, skoro powstają z białego śniegu?
Pomimo tego, że śnieg występuje w wielu miejscach na świecie, lodowce już niekoniecznie, dlatego również lód lodowcowy będzie się tworzył tam, gdzie jest wystarczająco zimno, a śnieg pada regularnie i w dużych ilościach. Dlatego na Spitsbergenie lodowców mamy pod dostatkiem.
Jak powstaje lód lodowcowy? Śnieg, który występuje w postaci opadu i pokrywa powierzchnię, jest poddawany działaniu różnych warunków klimatycznych – promieni słonecznych, które go roztapiają czy ujemnych temperatur, kiedy to zamarza na powrót. Wtedy dochodzi do zmiany struktury takiej pokrywy śnieżnej, co nosi nazwę „firnizacji”.
Co oznacza to tajemnicze zjawisko? Aby z płatków śniegu powstał lód lodowcowy, musi dojść do kilku poważnych zmian. W pierwszym etapie śnieżynki pod wpływem temperatury zamieniają się w śnieg gruboziarnisty, czyli z charakterystycznych „gwiazdek” zmieniają kształt na bardziej kulisty. Taka forma sprzyja zbliżaniu się tych cząsteczek do siebie, co powoduje, że powstałe kryształki lodu stale rosną.
Kiedy są wystarczająco duże, mamy do czynienia z drugim etapem, kiedy ze śniegu gruboziarnistego powstaje tzw. „firn”. Pamiętajmy, że w ciągu tych przeobrażeń w strukturze zmieniającego się śniegu cały czas znajdują się bąbelki powietrza, których ilość stopniowo maleje w zależności od nacisku masy śnieżnej. Ponieważ co roku pada śnieg, ten nacisk na pokrywę śnieżną jest coraz większy, a powietrze jest wypychane na zewnątrz. Tym samym gęstość lodu wzrasta i powstaje lód lodowcowy o charakterystycznym niebieskim odcieniu.
Powstawanie lodu lodowcowego to bardzo długi proces – przykładowo na Grenlandii trwa on 150-200 lat, co i tak jest okresem stosunkowo krótkim, biorąc pod uwagę złożoność tego zjawiska.
Tych, którzy chcą się dowiedzieć czegoś więcej o lodowcach, zapraszam do udziału w transmisji "Niebieskie lodowce Spitsbergenu" - pierwsza lekcja 29 kwietnia;)
